Sinds 2002 is binnen de Europese Unie – met uitzondering van Denemarken – de EEX-Verordening van toepassing. Deze verordening regelt onder meer de tenuitvoerlegging van vonnissen van EU-rechters binnen de EU en de bevoegdheid van de rechter. Inmiddels is er een nieuwe Verordening vastgesteld die vanaf 1 januari 2015 van toepassing zal zijn. De belangrijkste wijzigingen ten opzichte van de oude verordening zijn:
– afschaffing exequatur procedure
– nieuwe litispendentie regeling bij exclusieve forumkeuze
– nieuwe bevoegdheidsregels arbeidsovereenkomsten
Exequatur
Een van de belangrijkste wijzigingen is de afschaffing van de zogenaamde exequatur. Stel dat u in Nederland een vonnis heeft verkregen op grond waarvan uw wederpartij in België aan u een bepaald bedrag verschuldigd is. Onder de huidige EEX-Verordening wordt de door de Nederlandse rechter gegeven beslissing automatisch erkend in België, maar kan dit vonnis daar niet zonder meer ten uitvoer worden gelegd. Daarvoor is een exequatur (een verklaring van uitvoerbaarheid) nodig, hetgeen betekent dat de Belgische rechter verlof moet verlenen voor de tenuitvoerlegging. Deze procedure is vaak een formaliteit maar kan desondanks tijdrovend zijn.
Op grond van de nieuwe regeling kan iedere beslissing uit een EU-lidstaat zonder rechterlijke tussenkomst in een andere EU-lidstaat ten uitvoer worden gelegd. Dit betekent dat buitenlandse vonnissen waarop de nieuwe verordening van toepassing is rechtstreeks en zonder verklaring van uitvoerbaarheid in een andere lidstaat ten uitvoer gelegd kunnen worden. Tenuitvoerlegging in een andere EU lidstaat wordt door de nieuwe regeling een stuk eenvoudiger. De wederpartij moet zelf actie ondernemen om tenuitvoerlegging te voorkomen.
Litispendentie
Van litispendentie is sprake indien een zaak bij een rechter wordt aangebracht, terwijl over dezelfde kwestie en tussen dezelfde partijen reeds een zaak aanhangig is bij een andere rechter. In de huidige regeling moet de rechter waar een zaak als eerste aanhangig is gemaakt zich eerst uitlaten over zijn bevoegdheid voordat de rechter in het andere land hierover een beslissing mag nemen. Deze regeling wordt vaak misbruikt doordat een partij de zaak aanbrengt bij een rechter in een andere lidstaat dan is overeengekomen voordat de wederpartij kans heeft gezien bij de rechter van keuze te dagvaarden. Dit wordt ook wel de Italiaanse torpedo genoemd omdat het regelmatig voorkomt dat partijen proberen om hiermee het proces te vertragen. Vooral als dat bijvoorbeeld in Italië gebeurt, kan dat jaren duren. De Italiaanse rechter dient zich eerst onbevoegd te verklaren en de Italiaanse rechtsgang is op zijn zachtst gezegd erg stroperig. Daarna kan pas de procedure bij de tussen partijen expliciet gekozen rechter beginnen.
Met de gewijzigde regeling zal de rechter van de andere lidstaat de zaak moeten aanhouden, ongeacht welke zaak het eerst is aangebracht, tot het gerecht van de exclusieve forumkeuze zich onbevoegd heeft verklaard. indien een zaak wordt aangebracht bij een lidstaatrechter die door partijen op grond van een exclusieve forumkeuze is aangewezen, zullen alle andere lidstaatrechters waar – hetzij eerder, hetzij later – dezelfde zaak aanhangig is gemaakt, de zaak moeten aanhouden totdat is beslist door de rechter die op grond van het forumkeuzebeding is aangezocht.
Bevoegdheidsregels arbeidsovereenkomsten:
Huidige regels: de verordening is niet van toepassing als de verweerder geen woonplaats heeft in een EU lidstaat. Krachtens de nieuwe Verordening kan de werkgever die geen woonplaats heeft in een lidstaat toch worden gedagvaard voor het gerecht van een lidstaat. Dat kan bij de rechter van het land waar de werknemer gewoonlijk zijn arbeid verricht of heeft gewerkt of bij de plaats waar zich de vestiging bevindt of bevond die de werknemer in dienst heeft genomen.
Met deze wijziging kunnen werknemers dus werkgevers binnen de EU dagvaarden die gevestigd zijn buiten de EU.
Meer weten: neem contact op met Annelies ten Hove, ath@tenhoveadvocatuur.com
