Het zal u wel bekend zijn dat uw product vaak vatbaar is voor auteursrechtelijke bescherming. De vormgeving van uw product kan mogelijk ook als vormmerk worden beschermd. Dat is zinvol aangezien voor auteursrechten de beschermingstermijn beperkt is tot een bepaalde periode. Een merkregistratie kan men oneindig verlengen. De registratie van een vormmerk leidt namelijk tot een exclusief recht om deze vorm te gebruiken.
Bekende vormmerken zijn het Coca Cola flesje, de wokkelchips en de piramide vorm van Toblerone chocolade. Het lukte de frisdrankfabrikant van het stazakje Capri-Sun echter niet om de vorm van dit stazakje als vormmerk te registeren. Het ingeschreven vormmerk voor het bekende Capri-Sun zakje werd door de HR vernietigd in 2019. Alle wezenlijke kenmerken van de vorm zijn inherent zijn aan de generieke functie van de desbetreffende verpakking, aldus de Hoge Raad. Zo is bijvoorbeeld de trapeziumvormige verpakking noodzakelijk om de verpakking rechtop te houden. Het sta-zakje van Capri-Sun is dus geen geldig vormmerk, want alle wezenlijke kenmerken zijn technisch noodzakelijk.
Registratie als vormmerk is niet mogelijk als:
- a) de vorm, of een ander kenmerk, bepaald is door de aard van de producten;
- b) de vorm, of een ander kenmerk van de waren, noodzakelijk is voor een technische uitkomst; of,
- c) de vorm, of een ander kenmerk, wezenlijke waarde geeft aan de producten.
In april 2020 heeft het Europese Hof deze weigeringsgronden nader uitgelegd. Het ging om de zaak van een merkregistratie van een gadget genaamd Gömböc: een mono-monostatisch steenachtig voorwerp. Monostatisch wil zeggen dat het slechts één stabiel rustpunt heeft. Het tweede voorvoegsel mono wordt toegevoegd om uit te leggen dat dit object ook maar één onstabiel rustpunt heeft. Dat betekent dat hij altijd terugkeert naar dezelfde positie.
Het merk was aangevraagd voor de klassen “speelgoed” en “siervoorwerpen”. Voor speelgoed werd de vorm geacht noodzakelijk te zijn voor de verkrijging van een technische uitkomst (criteria b) en als siervoorwerp werd de vorm geacht wezenlijke waarde te geven aan de waar (criteria c).
Het Europese Hof stelt dat voor een correcte toepassing allereerst moet worden bepaald wat de wezenlijke kenmerken van het driedimensionale teken zijn. Daarvoor hoeft niet alleen gekeken te worden naar de grafische voorstelling. Ook andere informatie met betrekking tot de grafische voorstelling, waaronder de perceptie van het publiek, speelt hierbij een rol. Of de wezenlijke kenmerken vervolgens ook technisch bepaald zijn, moet echter blijken uit objectieve en betrouwbare bronnen.
Het hof benadrukt verder dat de weigeringsgrond “wezenlijke waarde” niet enkel beperkt is tot de esthetische waarde van de vorm. Het gaat dus niet uitsluitend om artistieke of siervoorwerpen. Het publiek speelt een rol bij de vaststelling van de wezenlijk kenmerken, maar wederom zal uit objectieve en betrouwbare bronnen moet blijken of de vorm wezenlijke waarde geeft aan de waren.
Er zijn dus wel drempels maar vormmerk registratie kan interessant zijn voor de vormgeving van uw product. Meer weten: neem contact op met Annelies ten Hove, ath@tenhoveadvocatuur.com
